ਲੁਧਿਆਣਾ, 26 ਦਸੰਬਰ ( ਜਗਰੂਪ ਸੋਹੀ, ਵਿਕਾਸ ਮਠਾੜੂ)-ਮੌਨਸੂਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ, ਘੱਟ ਮਿਸ਼ਰਣ ਉਚਾਈ, ਉਲਟ ਸਥਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਹਵਾਵਾਂ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਨ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਫਸ ਜਾਣ ਦਾ ਕਾਰਣ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਲੀ ਐਨਸੀਆਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ‘ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ’ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੇਂਦਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਜੰਗਲਾਤ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ਵਨੀ ਕੁਮਾਰ ਚੌਬੇ ਨੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਏ ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ (ਰਾਜ ਸਭਾ) ਸੰਜੀਵ ਅਰੋੜਾ ਵੱਲੋਂ ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਹੋਰਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਅਰੋੜਾ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੈਪੀਟਲ ਰੀਜਨ (ਐਨਸੀਆਰ) ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਗੰਭੀਰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਾਰੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਰੁਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਵੀ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਨਿਰਮਾਣ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਟਡਾਉਨ ਹੋਣ ਨਾਲ ਦਿਹਾੜੀਦਾਰ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ‘ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ, ਏਅਰ ਕੁਆਲਟੀ ਇੰਡੈਕਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ‘ਗਰੇਡਡ ਰਿਸਪਾਂਸ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ’ (ਜੀਆਰਏਪੀ) ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਾਰਵਾਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹੈ। ਜੀਆਰਏਪੀ ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਉਪਾਅ ਹੈ ਅਤੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਖਾਸ ਸੈੱਟ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹਵਾ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਪਛਾਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ।
ਜੀਆਰਏਪੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਲਗਾਏ ਗਏ ਸਖਤ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਗਿਰਾਵਟ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਕਈ ਹੋਰ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ, ਉੱਚ ਧੂੜ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਪੂਰੇ ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਜੀਆਰਏਪੀ ਦੇ ਪੜਾਅ III ਅਤੇ IV ਦੌਰਾਨ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਢਾਹੁਣ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਤਿਬੰਧਿਤ/ਵਰਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਧੂੜ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ/ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਧੂੜ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਪੀਐਮ 2.5 ਵਿਚ 6 ਤੋਂ 34% ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਉਸਾਰੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸੰਘਣੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਕਲੱਸਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ ਅਤੇ ਧੂੜ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਬਾਹਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਏਅਰ ਕੁਆਲਟੀ ਇੰਡੈਕਸ (ਏਕਿਊਆਈ) ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਗਾੜ੍ਹਾਪਣ (ਪੀਐਮ 10 ਅਤੇ ਪੀਐਮ 2.5) ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਸਵਾਲ ਵਿੱਚ, ਅਰੋੜਾ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵੱਲੋਂ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਕਦਮਾਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ। ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਜੰਗਲਾਤ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵੱਲੋਂ ਸਖ਼ਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਹਨ।
